Hout heeft van zichzelf een mooie kleur. Regelmatig wordt ons gevraagd of wij producten hebben die deze houtkleur volledig kunnen behouden. Het directe eerlijke antwoord hierop is dat dit nooit volledig kan. We leggen u graag uit hoe de verkleuring wordt veroorzaakt, hoe u de houtskleur zoveel mogelijk kan behouden en wat de voor- en nadelen zijn van de diverse behandelingen.
Houtkleur
De natuurlijke houtskleur kan variëren, van cremekleurig tot rood-of paarsachtig, bruin en grijs. Houtkleur wordt veroorzaakt door vele factoren. Elke houtsoort heeft zijn eigen kernmerken en zijn eigen charme. Niet alleen de houtsoort, maar ook zaagwijze bepaalt de kleur van hout. Kernhout is donkerder dan spinthout omdat het kernhout dood is en stoffen bevat die het beschermt tegen bacteriën en schimmels.
Over het algemeent zijn grenen en vuren lichter van kleur, omdat zij weinig tannine bevatten. Dit is ook het geval met beukenhout. De Douglas kleur is warmer van kleur, iets wat velen erg fraai vinden. Ook de nog iets dinkerdere, warme kleur van Red Cedar wordt door velen erg mooi gevonden.
Nadat een boomstam in planken is gezaagd verkleurt het hout onder invloed van zonlicht. Een eventuele behandeling van het hout beïnvloedt de kleur vervolgende ook nog. Zo wordt eiken soms behandeld met ammonia om het donkerder te kleuren.
Oorzaken van het verkleuren van hout
Doorgaans zijn planken vers bezaagd wanneer ze in de vorm van een tuinhuis, gevel of schutting bij u komen. Naar verloop van tijd zult u zien dat het hout verkleurt. Vaak kleur het hout grijzer, maar het kan ook vergelen. Er zijn een aantal oorzaken voor het verkleuren en verweren van hout. Hieronder vindt u ze op een rijtje
Ultraviolette straling
Dit is de allerbelangrijjkste veroorzaker van het verkleuren van hout. UV-licht veroorzaakt chemische reacties en is van nature aanwezig in zonlicht. Door de klimaat opwarming wordt het filter voor dit licht van de zon, de ozonlaag, steeds dunner waardoor steeds meer UV-licht ons bereikt. Ultraviolette straling slaat in chemische zin radicalen aan, die chemische reacties veroorzaken. Dat gebeurt in de menselijke huid, maar ook in hout. Dit komt deels door oxydatie van de in het hout aanwezige tannine, deels door de afbraak van de cellulosecellen, waaruit het hout is opgebouwd. Hierdoor vergrijst hout aan de buitenkant al heel snel. Binnen in de plank gaat dit vanzefsprekend veel minder snel.
De werking van UV is vooral goed zichtbaar wanneer een deel van het hout in de schaduw staat of onder een overkapping staat, en een deel in de zon. De zonkant zal veel sneller verkleuren. zonlicht is buiten lastig om te weren waardoor de houtkleur behouden heel lastig is.
Oxydatie van tannine door zuurstof in de lucht
Naast de werking van UV wordt door de zuurstof-oxydatie de tannine steeds geler. Dit is vaak het geval bij vloeren, die donkerder en geler worden naar verloop van tijd. Onder een kleed of andere bedekking is deze verkleuring vaak minder.
Inwerking van vocht
Indringing van vocht dat de cellulosecellen afbreekt en de groei van schimmels mogelijk maakt is ook een oorzaak van houtverkleuring.
Houtkleur behouden?
Het tegengaan van de oorzaken van houtverkleuring is heel lastig. Binnenshuis lukt dit vaak wel maar buitenshuis is er geen ontkomen aan zonlicht. Wilt u toch graag een poging doen, dan geven we hieronder wat tips.
Schuren van de toplaag
De UV-straling verkleurt in eerste instantie alleen de toplaag van het hout. Pas na jaren – vaak deccenia – verkleurt de diepere kern van de plank. Als u dus echt de houtkleur wil behouden, dan kunt u jaarlijks de toplaag van het hout afschuren. U kunt na het schuren dan behandelen met een transparante beits met UV-blok om de verkleuring te vertragen.
Houtkleur behouden met een transparante bescherming
Er zijn vele methoden om houtkleur te behouden, maar de meesten werken niet of nauwelijks. Bijna alle transparante producten moeten minstens elk jaar worden bijgewerkt.
Transparante beits
Een transparante beits met een UV-blok helpt om de verkleuring te vertragen. Een UV-blok is op een gegeven moment echter geabsorbeerd. U kunt een product met UV-blok vergelijken met een zonnebrandcreme: het beschermt, maar niet voor eeuwig. U zult dus regelmatig opnieuw moeten behandelen.
Er zijn eigenlijk geen producten op de markt die echt op lange termijn de verkleuring kunnen tegenhouden. Er zijn producten die beloven dat het 5-6 jaar beschermt. Let op: het gaat dan om de technische bescherming. Er zijn geen producten die hout voor meerdere jaren tegen UV beschermen.
Vaak wordt in producten een anti-oxidant toegevoegd om de werking van de UV stralen op te vangen. Filteren is bijna onmogelijk bij transparante producten omdat het selectief wegnemen van de frequentie van de ultraviolette stralen bijna onmogelijk is. De anti-oxydanten echter worden opgebruikt (het is een zonnebrand middel) en als de werking hiervan weg is wordt alsnog het hout en de tannine zelf aangetast.
Bestel transparante beits: Storuman Skydd
Waterafstotende behandeling
Pansar is een kleurloze behandeling gebaseerd op nano-technologie. Pansar vult de poriën met zeer kleine (nano-)deeltjes waardoor water niet meer kan indringen. Het hout wordt waterafstotend maar blijft wel ademen. De houtstructuur verandert voor het oog totaal niet. Het hout blijft gewoon hout maar neem, geen water meer op. Het prettige aan Pansar is bovendien dat de werking zeker 10 jaar intact blijft. U hoeft aan onderhoud dus eigenlijk niet te doen.
Pansar wordt voornamelijk gebruikt voor vlonders, schuttingen, veranda’s en tuinmeubelen. Het gaat verkleuring niet volledig tegen, maar het laat het hout plezierig verweren. Het hout blijft lichter dan zonder de behandeling, ook op de langere termijn.
Pansar is heel goed geschikt voor zachtere houtsoorten als Douglas, Grenen, Vuren en Lariks. Het werkt ook op hardhout, maar hierop kan de in het hout aanwezige zouten kan een witte uitslag ontstaan. Dit trekt op den duur weg, en kan ook met onze onderhoudsolie worden verwijderd.
Bestel waterafstotende behandeling: Pansar
Hout behandelen met olie
Conventionele methoden om vocht te weren is behandelen met olie of het aanbrengen van een op drogende olie gebaseerd product dat uithardt. Onze lijnolie Bästa Olja beschermt ook op deze wijze.
Een olie-behandeling voorkomt tot op zekere hoogte vochtindringing omdat de poriën van het hout worden gevuld met de olie. Het hout wordt er wel donkerder door en zal op den duur ook gaan verkleuren. Het is dus niet de ideale methode om de houtkleur te behouden.
Wilt u persoonlijk deskundig advies?
Stuur een e-mail
Lees ook al onze uitgebreide verfadviezen.
Vraag een gratis kleurenkaart aan.
